مس یکی از پر مصرف ترین فلزات مورد نیاز صنایع مختلف در دنیای امروز است.معادن مورد بهره برداری این کانی پر ارزش در سراسر جهان پراکنده شده است .دراین مقاله 10 معدن مس بزرگ جهان را به ترتیب به حضورتان معرفی می کنیم :

10-  گراسبرگ،اندونزی
معدن گراسبرگ در استان پاپوا کشور اندونزی از نظر ذخایر مس، دهمین معدن بزرگ جهان است. در بین 10 معدن بزرگ، این تنها معدن غیرامریکایی است که البته در رتبه دهم قرار دارد. این معدن از دو بخش اصلی معدن روباز و معدن زیرزمینی تشکیل شده است و در دسامبر 2012 مشخص شد که مجموعا 10/47 میلیون تن مس می‌توان از آنها استخراج کرد. در سال 2012 تولید این معدن به 315/246 تن مس رسید. اما معدن گراسبرگ از یک جهت دیگر هم مهم و مشهور است و آن اینکه بزرگ‌ترین ذخیره طلای جهان نیز در این محوطه معدنی قرار گرفته است. محوطه معدنی گراسبرگ در سال 1988 شناسایی شده و عملیات معدن روباز از سال 1990 آغاز شد. معدنکاری در بخش روباز گراسبرگ که ضمنا عمیق‌ترین معدن جهان نیز هست، تا سال 2016 ادامه خواهد داشت.

شرکت PTFI مالک 64/90 %از سهام معدن گراسبرگ است و عملیات اجرایی آن را بر عهده دارد. دولت اندونزی نیز الباقی سهام را در اختیار دارد. شرکت فریپورت اندونزی (Freeport Indonesia) (PTFI) که زیرمجموعه شرکت بزرگ فریپورت مک‌موران (Freeport-McMoRan) (FCX) است دراین معدن فعالیت می‌کند و البته برای پروژه‌های عمرانی معدن با شرکت ریو تینتو نیز همکاری می‌کند.

9- لوس‌برونسس،شیلی
معدن لوس‌برونسس در 65 کیلومتری شهر سانتیاگو و در کوهستان‌های آندئان شیلی قرار گرفته است، و نهمین معدن بزرگ مس دنیا به حساب می‌آید. دسامبر سال 2012 مشخص شد که از این معدن روباز می‌توان 11/13 میلیون تن مس برداشت کرد. در سال 2012 از این معدن 365,300 تن مس استخراج شد. شرکت هلدینگ انگلو امریکن با در اختیار داشتن 50/1% از سهام این معدن، بزرگ‌ترین مالک آن محسوب می‌شود و عملیات اجرایی معدن را بر عهده دارد. میتسوبیشی ژاپن هم 20/4 % معدن را در اختیار دارد و شرکت دولتی کودلکو و میتسوئی سهامدار 29/5% درصد باقیمانده هستند. معدن لوس‌برونسس یکی از قدیمی‌ترین معادن قاره امریکاست که از 150 سال پیش عملیات برداشت از آن انجام می‌شود و گمان می‌رود که تا 30 سال دیگر ذخایر آن به پایان برسد.

طرح‌های توسعه استخراج که  روی معدن لوس‌برونسس صورت می‌گرفت در نهایت در سال 2012 کامل شد و ظرفیت استخراج آن به بالاترین حد خود رسید. محصول این معدن، هم مس کنسانتره است و هم کاتد. برای به‌دست آوردن مس با خلوص بالاتر، سنگ‌های معدنی پس از آسیاب شدن در محوطه معدن به صورت محلول از طریق خط لوله به 52 کیلومتر دورتر در تورتولاس فرستاده می‌شوند. سنگ معدن‌های با درجه خلوص پایین‌تر هم از طریق شناورسازی و الکترووینینگ برای تولید کاتد به‌کار برده می‌شوند.

8- رادومیرو تومیک، شیلی
معدن مس رادومیرو تومیک، در بیابان آتاکاما در شمال کشور شیلی واقع شده است، و از نظر ذخیره مس، هشتمین معدن بزرگ دنیا به‌حساب می‌آید. در گزارش کارشناسی منتشر شده در ابتدای سال 2013 پیش‌بینی شد که از این معدن بتوان 12/1 میلیون تن مس مرغوب استخراج کرد که از 2567 میلیون تن سنگ معدن مس با خلوص 0/47 % استحصال خواهد شد. این ذخیره‌گاه عظیم سنگ‌های آذرین مسی در سال 1952 در بیابان‌های وسیع کشور شیلی شناسایی شد و 46 سال بعد یعنی در  سال1998 کار برداشت و استخراج از آن آغاز شد. این اولین معدنی است که توسط شرکت دولتی کودلکو به تملک کامل درآمد و در سال 2012 مقدار 427,791 تن مس و مولیبدنوم از آن استخراج شد.

کار توسعه بهره‌برداری از معدن سولفید مس رادومیرو تومیک در فاز اول با سرمایه گذاری بالغ بر 370 میلیون دلار در ژوئن سال 2010 به پایان رسید. در این فاز یک ماشین خردکن بزرگ در محوطه معدن کار گذاشته شد، که در هر روز 100 هزار تن سنگ سولفید مس را خرد کرده و تحویل کارخانه کنسانتره سازی در چوکیکاماتا می‌دهد.

7 – سرو ورده، پرو
معدن مس سرو ورده (Cerro Verde) در 32 کیلومتری جنوب غربی هر آرکویپا در کشور شیلی واقع شده است و از نظر ذخایر بالقوه موجود به‌ عنوان هفتمین معدن مس دنیا شناخته می‌شود. در گزارش صنعت مس که سال 2012 منتشر شد، مشخص شد که هنوز می‌توان 12/9 میلیون تن دیگر مس قابل بازیافت از آن استخراج کرد. در همان سال 270 هزار تن مس از این معدن استخراج شد. در محوطه معدنی سرو ورده ماشین بزرگ کنسانتره ساز اولین مرحله استحصال مس پس از برداشت از معدن را انجام می‌دهد که ظرفیت آن 120000 تن در روز است و در کنار آن نیز دستگاه استخراج مایع و نیز الکترووینینگ به تولید سایر محصولات مشغول هستند. این معدن نیز به‌طور جدی در حال گسترش است و انتظار می‌رود ظرفیت آن تا سال 2016 به 360,000  تن در سال برسد.
از سال 1976 کار استخراج مس از معدن سرو ورده آغاز شده است. هلدینگ کمپانی فریپورت مک‌موران با دارا بودن 53/56 % از سهام معدن، مالک اصلی محسوب می‌شود و دیگر شرکای این کمپانی در معدن سرو ورده، شرکت هلندی سومیتومو متال با 21% و کومپانیا دِ میناس بوناونتورا 19/58 % و نیز چند شرکت دیگر مجموعا 5/86% هستند.

6-  ال‌تنینته، شیلی
معدن مس ال‌تنینته از نظر میزان ذخایر، ششمین معدن مس بزرگ دنیاست و در 80 کیلومتری شهر سانتیاگو و در کوهستان بزرگ آندس در کشور شیلی واقع شده است. همچنین این معدن، بزرگ‌ترین معدن زیرزمینی مس در دنیا به‌حساب می‌آید. در گزارش ابتدای سال 2013 کارشناسان تخمین زدند که بتوان 15/2 میلیون تن مس مرغوب از این معدن استحصال کرد (1538 تن سنگ معدن با درجه خلوص 0/99 %). فعالیت‌های معدنی در ال‌تنینته از سال 1904 آغاز شده است. این معدن نیز تحت سرپرستی کودلکو قرار دارد. پیش از اینکه این کمپانی دولتی صاحب‌امتیاز آن شود، معدن کنکات کاپر از سال 1976 این کار را انجام می‌داد. محصولات مس معدن ال‌تنینته شامل لینگات خالص و کاتد مس می‌شود.
در نزدیکی محوطه معدن، یک کارخانه ذوب سنگ مس هم وجود دارد که در واقع در تملک معدن است و در هر سال 400 هزار تن مس مرغوب تولید می‌کند. در سال 2012 از معدن ال تنینته حدود 417,244 تن مس مرغوب و نیز مولیبدنوم استخراج شد. ضمن اینکه هنوز کار توسعه و بسط استخراج در این معدن ادامه دارد و میزان برداشت از آن بیشتر نیز خواهد شد. پروژه توسعه استخراج معدن ال‌تنینته در سال 2017 کامل می‌شود و تا 50 سال آینده ذخایر معدن را بیرون خواهد کشید.

5-تکوپالا، پرو
معدن مس تکوپالا در 870 کیلومتری لیما، پایتخت کشور پرو واقع شده است و در بین معادن بزرگ جهان از نظر ذخایر موجود در رتبه پنجم قرار می‌گیرد. در گزارش جامعی که در دسامبر سال 2012 منتشر شد، پیش‌بینی شد که ذخیره عظیمی معادل 17/65میلیون تن مس در معدن تکوپالا وجود دارد. شرکت مس جنوب، از شرکت‌های تابعه گروپو مکزیکو صاحب‌اختیار این معدن است. در همان سال معدن تکوپالا حدود 152,000 تن مس تولید کرد که 120,000 تن آن به‌صورت کنسانتره و 32,000 تن آن نیز به صورت کاتدهای مس بود. مس از سنگ‌های آذرین موجود در معدن تکوپالا در دامنه‌های جنوبی کوهستان آندس در پرو استحصال می‌شود.
سنگ معدن مس ناخالص خارج شده از معدن در دستگاه کنسانتره‌سازی که داخل خود محوطه معدن وجود دارد به‌صورت مقدماتی خالص می‌شود. در هر روز 60,000 تن مس در این دستگاه آسیاب می‌شود. کنسانتره به ‌دست آمده در این مرحله توسط راه‌آهن به ایلو فرستاده می‌شود تا ذوب و خالص‌تر شود. در معدن تکوپالا یک دستگاه استخراج مایع و یک دستگاه الکترو وینینگ هم وجود دارد که در هر سال 56,000 تن کاتد مس تولید می‌کند.

4- آندینا، شیلی
معدن مس آندینا در 80 کیلومتری شمال شرقی شهر سانتیاگو در بخش شمالی کشور شیلی قرار گرفته است. این معدن از نظر ذخایر، چهارمین معدن بزرگ جهان شناخته می‌شود. اوایل سال 2013 برآورد شد که از این معدن در طول عمرش بتوان 18/8میلیون تن مس خالص (2551 میلیون تن سنگ معدن مس با خلوص 0/74%) استخراج کرد. معدن آندینا در حال حاضر در اختیار شرکت دولتی کودلکو (Corporacion Nacional del Cobre de Chile) قرار دارد و این شرکت بزرگ‌ترین کمپانی تولید مس دنیاست. خود این معدن در سال 1920 کشف و شناسایی شد، اما عملیات معدنکاری در آن از سال 1970 آغاز شد و اکنون بیش از چهار دهه است که از آن مس استخراج می‌شود.
مجموعه معدنی آندینا شامل یک معدن زیرزمینی به نام ریو بلانکو و یک معدن روباز (اُپن پیت) به نام سورسور است. در سال 2012 از این معدن بزرگ 249,861 تن مس مرغوب و مولیبدن استخراج شد.

3-کولاهواسی، شیلی
معدن بزرگ مس کولاهواسی در 180 کیلومتری جنوب بندر ایکویکو در شمال کشور شیلی قرار گرفته است و سومین معدن بزرگ مس دنیا شناخته می‌شود. در پایان دسامبر سال 2012 اعلام شد که 25/895 میلیون تن دیگر ذخایر مس قابل استفاده در این معدن روباز وجود دارد. در سال 2012 معادل 282,069 تن مس از معدن کولاهواسی استخراج شد که این عدد برابر5/1 %درصد از کل مس کشور شیلی را در بر می‌گیرد. معدن کولاهواسی متعلق به شرکت کومپانیا مینرا دونا اینس دِکولاهواسی است که خود این شرکت به‌ صورت سهامی بوده و 44%درصد سهام آن متعلق به آنگلو امریکن و 44%درصد دیگر آن متعلق به اکستراتا است و الباقی یعنی 12%درصد را اتحادیه شرکت‌های ژاپنی به رهبری میتسوئی در اختیار دارند.

در سال 2012 حدود 245288 تن کنسانتره مس و 36808 تن هم کاتد مس از استخراجی‌های این معدن استحصال شده است. از سال 1999 این معدن در حال استفاده است و از این لحاظ جزء معادن جوان و تازه قاره امریکا محسوب می‌شود. این منطقه معدنی از سه معدن اصلی به نام‌های روساریو، اوجینا و هوینکوینتیپا تشکیل شده است. کولاهواسی حدود 70 سال عمر خواهد کرد.

2- کانانئا، مکزیک
کانانئا که همچنین با نام معدن مس بوئناویستا نیز شناخته می‌شود، در منطقه سونورا در کشور مکزیک قرار دارد و از نظر میزان ذخایر، دومین معدن مس بزرگ دنیا به‌حساب می‌آید. در دسامبر سال 2012 تخمین زده شد که این معدن روباز بیش از 26/87 میلیون تن دیگر ذخیره مس دارد. تاکنون هم بیش از 200 هزار تن مس از این معدن استخراج شده است. معدن مس کانانئا در سال 1899 آغاز به‌کار کرد. بنابراین معدن کانانئا یکی از قدیمی‌ترین معادن روباز دنیا و به‌خصوص امریکای شمالی به حساب می‌آید. در حال حاضر این معدن عظیم متعلق به شرکت مس جنوب (Southern Copper Corporation) (SCC)  است که به کمک دولت مکزیک اداره می‌شود و توسط همین شرکت نیز بهره‌برداری می‌شود. در این معدن، مس از سنگ‌های آذرینی که در فلات کوردیلران قرار گرفته، استخراج می‌شود.

سنگ‌های معدنی توسط یک کنسانتره ساز که داخل سایت معدن قرار دارد، اولین مرحله تخلیص را پشت سر می‌گذارند. این ماشین غول‌پیکر در هر روز بیش از 77000 تن سنگ معدن را آسیاب می‌کند.

کنسانتره‌های به‌دست آمده توسط راه‌آهن به کوره‌های بزرگ در لاکاریداد فرستاده می‌شوند تا ذوب شوند. به تازگی هم داخل سایت معدن بخشی برای سنگ‌شویی و تصفیه اولیه و دو سیستم استخراج حلالی و الکترووینینگ نیز اضافه شده است که در هر سال می‌توانند مجموعا 55000 تن کاتد مس در سال تولید کنند.

1- اسکوندیدا، شیلی
معدن مس اسکوندیدا در صحرای آتاکاما در شمال کشور شیلی در حال حاضر از نظر میزان ذخیره مس، بزرگ‌ترین و اولین معدن مس دنیا به حساب می‌آید. اواخر سال 2012 تخمین زده شد که این معدن بیش از 32 میلیون تن مس خالص قابل استحصال در خود ذخیره کرده است.
همچنین از نظر میزان مس استخراج شده نیز معدن اسکوندیدای شیلی در پایان سال تجاری 2013 بالاترین میزان را به خود اختصاص داد. در این سال از بزرگ‌ترین معدن دنیا حدود 1/1 میلیون تن مس استخراج شد که معادل 5 درصد کل مس تولیدشده جهان در این سال است.
شرکت BHP-Billiton به‌ عنوان یک شرکت هلدینگ بزرگ، با در اختیار داشتن  57/5 %درصد از کل سهام، بیشترین سهم را از سود استخراج معدن اسکوندیدا دارد. سایر هلدینگ‌ها مانند ریو تیتو با 30%درصد، یک شرکت کنسرسیومی ژاپنی متعلق به میتسوبیشی با 10%درصد و سایر شرکت‌های شیلیایی و بین‌المللی با مجموع2/5 %درصد، سایر سهامداران این معدن بزرگ به حساب می‌آیند.

این معدن از سال 1990 در حال بهره‌برداری است و در حال حاضر یکی از 10 معدن بزرگ روباز دنیا نیز به حساب می‌آید. تخمین زده می‌شود که معدن عظیم اسکوندیدا تا 54 سال دیگر نیز قابل استفاده و استخراج مس باشد.

کنسانتره‌ مس که از  سنگ معدنی سولفید ساخته شده است پس از مرحله شناورسازی استحصال می‌شود. همچنین در این معدن کاتدهای مس از اکسید و سولفیدهای خالص شده سنگ معدن مس به ‌دست می‌آید. بیش از 82 %درصد مس موجود در معدن اسکوندیدا را سنگ معدن‌های سولفیده تشکیل می‌دهند.

*منبع عصر مس